Kinderen en jongeren hebben het druk. Naast school, sport, een bijbaan, sociale activiteiten en social media blijft er weinig tijd over voor even nietsdoen. We leven bovendien in een wereld waar alles steeds sneller, beter en meer moet, waardoor kinderen en jongeren steeds meer last hebben van prestatiedruk. Er wordt al op jonge leeftijd veel van ze verwacht. Op school, op de sportclub en thuis. Bovendien is het ook normaal dat zij continu via social media bereikbaar zijn en zich vergelijken met anderen.
Prestatiedruk, wat is dat?
Prestatiedruk is het gevoel goed te moeten presteren om aan de verwachtingen te voldoen. Dit kunnen verwachtingen van henzelf zijn of van anderen, zoals ouders, docenten, trainers, of de maatschappij waarin ze opgroeien. Dat kan betekenen dat kinderen en jongeren voortdurend bezig zijn met het halen van goede cijfers, of het leveren van goede sportprestaties, of prestaties op andere gebieden. Ook kan een gevoel bestaan dat falen geen optie is.
Wat zijn de mogelijke gevolgen van stress?
Als de druk om te presteren lang aanhoudt, ontstaat er stress. En langdurige stress kan een negatief effect hebben op de mentale en fysieke gezondheid van kinderen en jongeren. Zo kunnen onder andere de volgende klachten ontstaan:
- Slechter slapen
- Somberheid of angstklachten
- Concentratieproblemen
- Hoofdpijn of buikpijn
- Faalangst
- Niet meer naar school willen
Dat klinkt heftig en dat is het ook! Daarom publiceerde het jeugdjournaal onlangs een artikel waarin onderzoekers pleiten voor meer tijd voor ontspanning en rust. Momenten waarop kinderen en jongeren even helemaal nietsdoen behalve lummelen of luieren.
Waarom is af en toen even nietsdoen zo belangrijk?
In onze snelle, soms zelfs nerveuze samenleving waarin productiviteit erg belangrijk gevonden wordt, lijkt nietsdoen bijna een zonde. Of op zijn minst zonde van de tijd. Maar het tegendeel is waar. Af en toe even helemaal nietsdoen is juist heel gezond en nodig om je goed te voelen. De volgende voordelen kan lummelen of luieren hebben:
- Door niets te doen krijgt het brein de kans om alle prikkels van de dag te verwerken. Het zenuwstelsel komt tot rust, wat leidt tot een beter geheugen, verbeterde concentratie en veerkracht.
- Verveling stimuleert creativiteit. Wanneer kinderen en jongeren zich vervelen, worden ze juist gestimuleerd om zelf iets te bedenken om te doen.
- Even nietsdoen verlaagt de hoeveelheid prikkels die kinderen en jongeren elke dag moeten verwerken en helpt om even niet “aan” te hoeven staan. Zo voorkom je stress en overprikkeling.
- Regelmatig nietsdoen, dus ook geen schermpje of to-do lijstje van wat er allemaal nog moet gebeuren, zorgt ervoor dat het lichaam beter tot rust kan komen. Hierdoor wordt het dus ook makkelijker om ’s avonds in slaap te vallen.
Wat zijn goede tips om even niets te doen?
Makkelijker gezegd dan gedaan misschien, dat nietsdoen. Deze tips kunnen kinderen en jongeren hierbij helpen:
- Plan ruimte in voor vrije tijd. Dit is net zo belangrijk als het inplannen van huiswerk, sport en sociale activiteiten.
- Leg tijdens lummeltijd ook de telefoon, laptop of iPad weg. Al is het maar voor een kwartiertje.
- Als helemaal nietsdoen lastig is, ga dan iets simpels doen als een klusje in huis, een wandeling met de hond maken of tekenen. Als je hoofd maar even uit staat.
- Geef als ouder het goede voorbeeld. Neem bijvoorbeeld samen de tijd om even niets te doen.
Daarnaast kan het helpend zijn om als ouder of begeleider de nadruk niet puur op presteren te leggen, maar meer op inspanning, je best doen en plezier hebben in wat je doet. Het gaat niet alleen om cijfers en succes.
Ook het bespreekbaar maken van stress en prestatiedruk is nuttig. Het is niet raar om gevoelens van spanning, onzekerheid of twijfel te hebben en erover praten met een kind of jongere helpt!